Υφάσματα

Η μικρή σε απόλυτους αριθμούς συλλογή υφασμάτων του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού είναι στην πραγματικότητα πολύ αξιόλογη τόσο εξαιτίας της μοναδικότητας κάποιων από τα αντικείμενά της και της ποικιλίας τους, όσο και επειδή εκτείνεται σε μεγάλο χρονικό εύρος (4ος-αρχές 19ου αι.) καλύπτοντας ολόκληρη τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή εποχή.

Έτσι στις αίθουσες 2 και 3 ένα σύνολο πολύ σπάνιων χρυσών δαντελών και άλλων χρυσοκέντητων και χρυσοΰφαντων καταλοίπων υφασμάτων, που χρονολογούνται στον 4ο μ.Χ. αι. και έχουν βρεθεί σε ανασκαφές τάφων της Θεσσαλονίκης, εντυπωσιάζει με την καλαισθησία και τον πλούτο, που αποπνέει.

Στην αίθουσα 2 εκτίθενται ένας μάλλινος και ένας λινός χιτώνες, οι οποίοι χρονολογούνται στους 5ο-7ο αι. Αποτελούν μόνιμο δάνειο του Μουσείου Μπενάκη και προέρχονται από την Αίγυπτο. Από τη χώρα αυτή, όπου διατηρήθηκαν λόγω του ξηρού κλίματος, διαθέτουμε αρκετά δείγματα υφαντικής της παλαιοχριστιανικής εποχής (4ος-7ος αι.). Είναι αξιοσημείωτο ότι οι χιτώνες κατά την ίδια εποχή αποτελούσαν το πιο διαδεδομένο είδος ενδύματος για τους άνδρες, αλλά και τις γυναίκες όλων των κοινωνικών στρωμάτων.

Το Μουσείο διαθέτει ακόμη (αίθουσα 4) μικρό τμήμα από μεταξωτό ένδυμα του 11ου αι., το οποίο κοσμείται με σειρές εφαπτόμενων μεταλλίων, τα οποία περιέχουν πτηνά. Πολύτιμα ενδύματα με τέτοια διακόσμηση είναι γνωστό ότι ανήκαν σε αξιωματούχους.
Στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου φιλοξενούνται επίσης λειτουργικά υφάσματα και αρχιερατικά άμφια. Ο χρυσοκέντητος μεταξωτός επιτάφιος (αίθουσα 7), ο οποίος προέρχεται από εργαστήριο της Θεσσαλονίκης, είναι ένα μοναδικό και σημαντικότατο έργο τόσο για την τέχνη όσο και για την τεχνική του (χρονολογείται γύρω στο 1300).
Ο χρυσομέταξος σάκκος, που κατασκευάστηκε για τον επίσκοπο Μελενίκου Ιωαννίκιο (αίθουσα 10), ξεχωρίζει μεταξύ των αρχιερατικών αμφίων του Μουσείου. Αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα κεντητικής του 18ου αι., έργο του διάσημου σχεδιαστή Χριστόφορου Ζεφάρ.

Ένα χρυσομέταξο επιμανίκιο, δωρεά της εταιρείας Carrefour Μαρινόπουλος Α.Ε., που κατασκευάστηκε για τον επίσκοπο Θεσσαλονίκης Γεράσιμο τον Κρήτα (1788-1810), εκτίθεται επίσης στην αίθουσα 10. Σε αυτό σε μία σπάνια παράσταση απεικονίζεται ο αρχιερέας μπροστά από την πόλη της Θεσσαλονίκης να ευλογείται από τον άγιο Δημήτριο.