Χρησιμοποιούμε cookies ώστε η τοποθεσία μας να λειτουργεί σωστά, να εξατομικεύουμε περιεχόμενο και διαφημίσεις, να παρέχουμε λειτουργίες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και να αναλύουμε την κυκλοφορία μας. Επίσης, κοινοποιούμε πληροφορίες σχετικά με την από μέρους σας χρήση της τοποθεσίας μας στους συνεργάτες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, διαφημίσεων και ανάλυσης. Διαβάστε την Πολιτική Cookies.
Σφραγίδες – Μολυβδόβουλλα
Τα μολυβδόβουλλα ή βούλλες είναι οι σφραγίδες που χρησιμοποιούσαν οι βυζαντινοί εξασφαλίζοντας το απόρρητο στην αλληλογραφία τους. Πολύτιμες άμεσες ιστορικές πηγές, συμβάλλουν στη μελέτη του διοικητικού συστήματος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και της εκκλησιαστικής ιεραρχίας.
Η συλλογή του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, μικρή αλλά σημαντική, συγκροτήθηκε από ανασκαφικά ευρήματα από τη Θεσσαλονίκη, την Πιερία και τη Ρεντίνα, αγορές από την πρώην συλλογή Ζάκου, αλλά και δωρεές από τη συλλογή Τσολοζίδη, τη συλλογή Οικονομοπούλου και του Δημητρίου Πόρτολου. Απαριθμεί 100 σφραγίδες, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων εκτίθεται στην αίθουσα «Από την εικονομαχία στη λάμψη των Μακεδόνων και Κομνηνών», καθώς και στην αίθουσα «Το λυκόφως του Βυζαντίου».
Απαρτίζεται από σφραγίδες αυτοκρατόρων, πατριαρχών και εκκλησιαστικών λειτουργών, κρατικών και στρατιωτικών αξιωματούχων, μελών της αριστοκρατίας, ιδιωτικές και ανώνυμες. Ξεχωριστή θέση κατέχουν οι αυτοκρατορικές σφραγίδες. Ξεχωρίζει η σφραγίδα του Τιβέριου Β’ (698-705), (εικ. 1), καθώς επίσης και αυτή του Κωνσταντίνου Ζ’ (913-959), έξοχα δείγματα αυτοκρατορικού πορτραίτου. Μια άλλη σημαντική ομάδα της συλλογής είναι οι πατριαρχικές σφραγίδες. Ξεχωρίζουν οι σφραγίδες του πατριάρχη Φώτιου (858-886) (εικ. 2) και του Μιχαήλ Κηρουλάριου (1043-1059). Οι εκκλησιαστικοί αξιωματούχοι, ο ανώτερος και κατώτερος κλήρος, μαρτυρούνται από ένα σημαντικό σύνολο που βρέθηκε στα υπερώα της Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης κατά τις αναστηλωτικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν μετά το σεισμό του 1978, δίνοντας πολύτιμες πληροφορίες για την εκκλησία της Θεσσαλονίκης. Οι σφραγίδες ιδιωτών, μελών αριστοκρατικών οικογενειών, ξεχωρίζουν για το μεγάλο μέγεθος και την ποιότητά τους. Από το Κάστρο του Πλαταμώνα προέρχεται μια σημαντική σφραγίδα του Ισαάκιου Κομνηνοδούκα (1180) (εικ. 3), ενώ από την Πύδνα Πιερίας έχουμε τη σφραγίδα του Αλεξίου Κομνηνού Παλαιολόγου. Σημαντικό μέρος της συλλογής καταλαμβάνουν οι σφραγίδες αξιωματούχων της δημόσιας και στρατιωτικής διοίκησης της αυτοκρατορίας, όπως κατεπάνω, στρατηγοί, μάγιστροι, δούκες, καθώς επίσης και αξιωματούχων της προσωπικής φρουράς του αυτοκράτορα όπως οι σπαθάριοι, πρωτοσπαθάριοι και σπαθαροκανδιδάτοι.