Happenings 03

Πήλινη κούπα με πτηνό που ραμφίζει φυτό

Εφυαλωμένη κούπα με παράσταση πουλιού που ραμφίζει φυτό, αποδοσμένο με λεπτή και πλατιά χάραξη και επιπεδόγλυφη τεχνική. Προϊόν εργαστηρίου Θεσσαλονίκης. Στον πυθμένα του αγγείου εικονίζεται πουλί, στραμμένο προς τα δεξιά, το οποίο ραμφίζει σχηματοποιημένο φύλλο ή δέντρο. Πίσω από το πουλί αποδίδεται κύκλος που περιβάλλει τριφυλλόσχημο κόσμημα και δύο ρόμβοι με πλάγια διαγράμμιση. Τέσσερις οριζόντιες παράλληλες γραμμές περιτρέχουν το χείλος και την παρειά του αγγείου εσωτερικά και δύο εξωτερικά. Κάθετες προς τη βάση γραμμές συμπληρώνουν το διάκοσμο στην εξωτερική επιφάνεια. Κίτρινη στιλπνή εφυάλωση καλύπτει το λευκό επίχρισμα. Στην εξωτερική επιφάνεια διακρίνονται ίχνη από ανεπιθύμητη συγκόλληση με άλλο αγγείο που βρισκόταν δίπλα του κατά το ψήσιμο. Τα αποτυπώματα του τριποδίσκου στον πυθμένα μαρτυρούν το ψήσιμο αυτού και παρόμοιων αγγείων σε στοίβες για εξοικονόμηση χώρου.

Η εύρεση σε ανασκαφές στη Θεσσαλονίκη απορριμμάτων κεραμικών εργαστηρίων, κοσμημένων με το διακοσμητικό θέμα του πουλιού που ραμφίζει φύλλο ή δέντρο  σε συνδυασμό με την αποκάλυψη ενός σχετικά σημαντικού αριθμού αγγείων με το θέμα αυτό οδήγησε στη συσχέτισή του με τοπικά εργαστήρια και ντόπια παραγωγή κατά την Yστεροβυζαντινή περίοδο. Κατ’ επέκταση και αγγεία με το ίδιο θέμα που βρέθηκαν μεμονωμένα σε άλλες περιοχές θεωρήθηκε ότι θα μπορούσαν να αποτελούν προϊόντα ή αντιγραφές εργαστηρίων της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, οι ανασκαφές για την κατασκευή του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου της Κωνσταντινούπολης στις αρχές της δεύτερης χιλιετίας αποκάλυψαν αγγεία κοσμημένα με το θέμα του πουλιού, καθώς και αντίστοιχα στα οποία η διαδικασία κατασκευής δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, υπαγορεύοντας, στην περίπτωση αυτή, την κατασκευή τους σε κεραμικά εργαστήρια της περιοχής του Sirkesi, στην Κωνσταντινούπολη. Από τις χημικές αναλύσεις προέκυψε διαφορετική σύνθεση από αυτή των αγγείων της Θεσσαλονίκης, γεγονός που υποδεικνύει την παράλληλη παραγωγή παρόμοιων αγγείων από κεραμικά εργαστήρια τόσο της Θεσσαλονίκης όσο και της Κωνσταντινούπολης.

 

Κωδικός

ΒΚ 4519/192

Είδος

Εφυαλωμένη κούπα

Χρονολόγηση

Τέλος 13ου - 14ος αι.

Διαστάσεις

Ύψος 8,3 εκ., διάμετρος χείλους 14,3 εκ., διάμετρος βάσης 5,7 εκ.

Υλικά Κατασκευής

Πηλός

Προέλευση

Θεσσαλονίκη